De Joodse Gemeenschap in Boxmeer

De Joodse Gemeenschap te Boxmeer

In 1730 werden de Joden die op dat moment in Boxmeer verbleven op gezag van de overheid gedwongen te vertrekken. Pas in het midden van de 19de eeuw ontwikkelde zich in de plaats een kleine Joodse plattelandsgemeente, behorend bij de Joodse Gemeente Cuijk.

In 1858 kreeg Boxmeer de status van zelfstandige Bijkerk. De synagoge, gelegen in Manenbiest, werd in 1865 in gebruik genomen. De Joodse begraafplaats van Vierlingsbeek werd ook door de gemeente van Boxmeer benut. De oudste steen op deze begraafplaats dateert van 1784. In 1930 werd de Joodse gemeente Vierlingsbeek bij die van Boxmeer gevoegd

Een exportslachterij van Lion en De Wijze droeg in belangrijke mate bij tot de economische ontwikkeling van Boxmeer. Binnen de Joodse gemeenschap was er een genootschap voor het onderhoud van de synagoge en een begrafeniscollege actief, voor de kinderen was er Jjoods onderwijs.

Ten gevolge van de veranderende economische omstandigheden nam de Joodse bevolking van Boxmeer in de eerste decennia van 20ste eeuw af. Toch werd het zestigjarig bestaan van de synagoge in 1925 nog feestelijk herdacht. In de dertiger jaren zorgde de komst van vluchtelingen uit Duitsland voor een verdubbeling van het aantal Joodse inwoners.

Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog telde de Joodse gemeenschap van Boxmeer slechts negentien leden. In 1940 werden zij gedwongen zich te melden op het gemeentehuis, waar ze geregistreerd werden door de plaatselijke politie. Op 28 augustus 1942 werd een eerste groep joden gedeporteerd door de bezetter. Ze werden per trein overgebracht naar 's-Hertogenbosch, van waaruit ze via Kamp Westerbork naar Auschwitz werden gedeporteerd. Daar werden zij zes dagen later om het leven gebracht. De tweede groep Joden uit Boxmeer werd op 9 april 1943 op transport gesteld naar Kamp Vught. De meesten van hen werden gedeporteerd naar Sobibor. Geen van de Boxmeerse Joden heeft de bezettingsjaren overleefd. Zo was de Joodse gemeenschap van Boxmeer verdwenen. De synagoge werd beschadigd bij oorlogshandelingen en in 1944 gesloopt.