Schenkingen en bruiklenen

In het verleden heeft Historische Vereniging Nepomuk Boxmeer heel wat voorwerpen geschonken gekregen of werden er talrijke historische zaken in bruikleen aangenomen.

Soms zijn voorwerpen ook aan het depot van het Museum Gemeente Boxmeer toegevoegd en in een aantal gevallen was er zelfs sprake van plaatsing in een vitrine in het museum.

Het bestuur van Nepomuk is altijd allert als er zaken op de markt komen(internet) die betrekking hebben op de historie van Boxmeer. In enkele gevallen wordt er dan besloten een voorwerp aan te kopen zolang de middelen dit toelaten en altijd in goed onderling overleg.

In februari 2016 zal de ongetwijfeld mooiste aankoop voor Boxmeer in de media bekend worden gemaakt.

Tijdens de rariteiten avond van onze vereniging die meestal in het najaar gehouden worden komen soms zeer bijzondere zaken te voorschijn. Op deze jaarlijkse activiteit brengen leden interessante voorwerpen mee en tonen deze aan het publiek. Vaak hebben ze er een mooi verhaal bij en af en toe weten ze zelf niet wat het voorwerp voorstelt.

Het komt ook voor  de eigenaren van  bijzondere zaken niet wat ze met het voorwerp aan moeten.

Op de Rariteitenavond van februari 2015 werd door een van de deelnemers een bijzonder voorwerp getoond. Hij had dit voorwerp meegekregen van een familie uit Vortum Mullem. De aanwezige leden kwamen met verschillende suggesties en uiteindelijk bleek dat het voorwerp een z.g.n. Oliedoos voorstelde of een Chrismatorium.

In dit geval was er sprake Chrismatorium in de vorm van een tinnen schrijn met 3 oliedoosjes. Afmeting 6*10*13 cm.

Een Chrismatorium is een twee- of driedelige afsluitbare doos of vaatwerk ter bewaring van de heilige oliën (gedrenkt in watten) die worden gebruikt bij het toedienen van de verschillende sacramenten. Het kan vervaardigd zijn van zilver, tin of glas en is soms van binnen verguld. De drie oliën worden naar het gebruik aangeduid met letters OC of OS (Oleum Cathechumenorum of Oleum Salutis), SC (Chrisma of Sanctum Chrisma), en OI (Oleum Infirmorum), resp. voor de zalving van de catechumenen (doop- of geloofsleerlingen), van de pasgedoopten of de vormelingen, en van de zieken. De belangrijkste der oliën, het chrisma (SC), wordt/werd ook gebruikt voor andere zalvingen, zoals die van bisschoppen, priesters, altaren, vaatwerk en klokken. De drie oliën worden op Witte Donderdag vernieuwd en gewijd door de bisschop en uitgedeeld door de deken. In de oud-katholieke kerk zijn de oliën gedrenkt in watten en worden in die vorm door de bisschop of aartspriester met behulp van vorkjes aan de pastoors uitgedeeld. In een oliedoos met twee compartimenten wordt de cathechumenenolie en het chrisma bewaard. De ziekenolie wordt dan ook wel in een afzonderlijk oliedoosje bewaard, of samen met de geconsacreerde hostie in een tweedelig ziekendoosje. Tot halverwege de twintigste eeuw gebruikte men voor oliedoos de term chrismatorium.

Een tijd later werd aan de inbrenger gevraagd wat er met het voorwerp ging gebeuren. In overleg met de familie is besloten het voorwerp te schenken aan het Museum Gemeente Boxmeer. Inmiddels is er een in bruikleenformulier opgemaakt.

In welke kerk het Chrismatorium gebruikt is, is tot nu toe niet bekend. Hopelijk kan dit voorwerp gerelateerd worden aan de historie van de Gemeente Boxmeer zodat het een meer een bijzondere betekenis krijgt.

Mijn inziens kunnen we dit voorwerp in de 18de eeuw plaatsen of zelfs eerder .

Het materiaal is tin. Er staat geen meesterteken op en ook een andere merken.

Het Chrismatorium zal een mooie plaats krijgen in het Museum Gemeente Boxmeer.

Dick Reijnen